~~KİENBÖCK HASTALIĞI
Lunat kemiği el bilek hareketlerini sağlayan ilk sıra kemiklerinin arasında bulunur ve deyim yerindeyse el bileğinin dengesini sağlar. Kienböck hastalığı yarım ay şeklinden dolayı Lunat ismini almış olan bu kemiğin kan dolaşımının bozulması sonucu oluşan hastalıktır. Beslenmesi bozulan kemik zamanla çürümeye ve gücünü kaybederek çökmeye başlar. El bilek üzerine düşme gibi travmalar dolaşımın bozulmasına sebep olabileceği gibi el bilek anatomisinde doğuştan olan bir takım değişikliklerin bu hastalığa sebep olabileceği bildirilmiştir. Özellikle önkolu oluşturan ulna ve Radius isimli kemiklerin el bilek seviyesinde aynı hizada sonlanmaması, özellikle Ulna kemiğinin daha kısa olması Lunat kemik üzerine daha fazla baskı oluşmasına sebep olur. Negatif Ulnar Varyans olarak adlandırılan bu anatomik değişiklik hastalığın sebebplerinden olduğu kabul edilmektedir. Ancak her zaman altta yatan bir patoloji bulunamayabilir.
Özellikle genç hastaları etkileyen bu hastalık bayalarda daha sık görülmektedir. Ev işleri, tamirat işleri gibi elin yoğun kullanıldığı durumlarda aktivite sonrası ağrı, el bilekte şişlik, kavrama gücünün azalması ve hareketlerde kısıtlılık en sık belirtilerdir.
Cerrahi dışı tedavi seçenekleri:
Kienböck hastalığının cerrahi dışında bilinen bir tedavisi yoktur. Ancak eğer hastalık çok erken evrede yakalanmış ve çekilen MRI görüntüleme sonrasında henüz osteonekrozun (kemik çürümesi) başlamadığı görülürse bir takım önlemler alınabilir. El bilek istirahat ortezi kullanılması, ödem giderici NSAID grubu ilaçların kullanılması ve yüksek basınçlı oksijen bunların arasında sayılabilir. Ancak bu şekilde takip edilen hastalarda sık olarak kontrol edilmeli ve tekrarlanan MRI görüntülemede osteonekrozun başladığı görülür ise cerrahi tedaviye geçilmelidir.
Cerrahi tedavi seçenekleri:
Cerrahi tedavi seçenekleri hastalığın evresine, anatomik değişikliklerin varlığına ve hastanın beklentilerine göre değişmektedir.
Revaskülarizasyon :
Özellikle lunat kemiğin osteonekroz sonrası çöküp parçalanmaya başlamadığı erken ve orta evrelerde çok etkili vbir tedavi yöntemidir. Kısaca dış korteksi ( kabuğu) sağlam olan lunat kemik içindeki ölü kemik dokusu temizlenerek bu doku yerine bir atardamar ile beslenen canlı kemik dokusunun yerleştirilmesidir. Bu canlı kemik dokusu leğen kemiği bölgesinden damarı ile birlikte alınarak serbest doku transferi şeklinde olabileceği gibi el bileğinin sırtında yada iç bölgesindeki damar ağından beslenen bir parça kemik dokusunun taşınması ile gerçekleştirilir. Bu işlem için cerrahın mikrocerrahi teknikler konusunda deneyimli ve bölge anatomisine hakim olması gereklidir.
Eklem seviyesinin eşitlenmesi:
Bu işlem el bileğinde sonlanan Radius ve ulna kemiklerinin aynı mesafeye getirilerek lunat kemik üzerine düşen yükün azaltılması prensibine dayanır. Anatomiye göre uzun kemik kısaltılabilir yada kısa kemik uzatılabilir.
Proksimal sıranın çıkarılması:
Yukarıda belirtildiği gibi lunat el bilek ekleminde ilk sıradaki skafoid ve triquetrum kemiklerinin arasında durarak bu kemikler arasındaki dengeyi sağlamaktadır.kienböck hastalığının ileri evrelerinde lunat kemiğin çökerek parçalanması sebebiyle revaskülarizasyon ve eklem eşitleme girişimleri hastaya fayda sağlamamaktadır. Bu durumda lunat kemiğinin diğer iki kemik ile birlikte çıkarılması ( ilk sıranın çıkarılması) işlemiyle birlikte hastanın el bileğinde ağrısız ancak bir miktar kısıtlılık ile birlikte hareket kazanılabilmektedir. Genç ve ileri evrelerde tanı konulmuş hastalarda oldukça yüz güldürücü sonuçlar elde edilir.
El bilek ekleminin tam yada kısmi dondurulması:
Hastalığın ileri evrelerinde el bilek ekleminde kireçlenmenin başlamasıyla birlikte ağrı ve şişlik şikayetleri artmaya başlar. Bu durumda el bilek kemiklerinin eklem yüzlerinin durumuna bağlı olarak kısmi yada tam olarak kemiklerin birbirine kaynatılması işlemidir .Amaç eklem hareketlerinde kısıtlılıkla birlikte ağrısız ve güçlü kavrama yapabilen bir eklem elde etmektir.